De Nationale Dag van de Volksrepubliek China: Een stukje geschiedenis

Gisteren was het 68 jaar geleden dat de Volksrepubliek China werd uitgeroepen door het toenmalige staatshoofd Mao Zedong. Dit betekende het definitieve einde van het eeuwenoude Keizerrijk. Na een onstuimige tijd van machtsovernames, hervormingen en wereldoorlogen pakte Mao Zedong als partijleider van de Communistische Partij CCP van China het voortouw, en besloot op 1 oktober 1949 het land op communistische wijze te gaan leiden. Elk jaar wordt deze onafhankelijkheid in China uitgebreid gevierd met de Nationale Dag van de Volksrepubliek China.

Feesten met familie

Vanaf 1 oktober begint voor de Chinezen één van de twee jaarlijkse Gouden Weken. Net zoals met het Chinese Nieuwjaar krijgen Chinezen de kans om tijdens de Nationale dag van de Volksrepubliek China naar familie te reizen. Vaak besluiten jongeren namelijk om te vertrekken uit hun geboortedorp omdat er in grotere steden meer arbeidskansen zijn. Maar met speciale feestdagen zoals deze bezoeken veel mensen graag weer hun familie in hun geboortedorp en krijgen de Chinezen een week vrij (dit betekent daarom ook een massale volksverhuizing en dagen durende files). Op 1 oktober komen in de vroege ochtend vele mensen naar Tiananmen Square in Beijing om te kijken hoe de nationale vlag ceremonieel wordt opgehesen. Dit wordt gevolgd door een groot ceremonieel overzicht van troepen op het Tiananmen plein en diverse feestelijke activiteiten worden gehouden in verschillende regio’s. Wanneer de avond valt, wordt er vuurwerk afgestoken om de hemel zo helder en galant te verlichten. Kortom, deze feestdag leeft onder het Chinese volk.

Machtige Mao

Mao Zedong heeft dus 68 jaar geleden deze speciale dag als feestdag bestempeld. Mao Zedong is al jarenlang het gezicht van de Volksrepubliek China. De man wordt bejubeld, vereerd en verafgood. Hij heeft immers de Volksrepubliek gesticht en hiermee het ‘Nieuwe China’ op poten gezet. In het dagelijks leven is hij doorgesijpeld als gezicht van ongeveer alles, ondanks hij al in 1976 is overleden. Zo zijn alle bankbiljetten voorzien van Mao’s hoofd en heeft elke grote stad wel een standbeeld van de oude president. Taxi’s zijn voorzien van een borstbeeldje en de voerliedjes zijn nationalistische deuntjes over Mao Zedong. Mao is nu nog steeds een held.

Nationalistisch en patriottistisch

China is over het algemeen erg nationalistisch en patriottistisch ingesteld. De trots die Chinezen hebben voor hun vaderland is bijna ongekend. Toch is het verhaal achter de Volksrepubliek China niet zo heroïsch als de Chinezen doen denken. In ieder geval niet vanuit ons Westerse oogpunt.

Wie is Mao?

Mao Zedong is opgegroeid als zoon van een welgestelde boerenfamilie in de provincie Hunan. Toen hij tussen 1920 en 1921 het platteland van China heeft afgereisd, heeft hij kennis gemaakt met de omstandigheden van de landarbeiders, en zette zich vanaf dat moment actief in voor deze proletariërs bij de Communistische Partij CCP. Beïnvloedt door het communisme en het marxisme ontstond het Maoïsme: een verzameling van zijn diverse politieke theorieën.

Hoewel het communisme en het nationalisme tot dan toe als oppositiepartijen vriendschappelijk tegenover en zelfs naast elkaar leefde, eindigde dit toen nationalistisch leider Chiang Kai-Shek aan de macht kwam. Hij had geen interesse in de communisten, en verbrak het verbond. Dit resulteerde in een grote burgeroorlog tussen beide partijen. De constante dreigingen zorgde voor een versterking van de positie van Mao Zedong binnen de communistische partij CCP.

Het ontstaan van Volksrepubliek China

Na de capitulatie van Japan in 1945 aan het eind van de Tweede Wereldoorlog werd China bestuurd door een militaire regering, geleid door Mao. Dit duurde tot 1 oktober 1949, toen de Volksrepubliek China werd uitgeroepen door Mao Zedong. In de jaren ’50 wilde Mao Zedong echter dat China zo snel mogelijk een supermacht zou worden en introduceerde de campagne genaamd ‘De Grote Sprong Voorwaarts’. De gevolgen van deze campagne bleken zodanig desastreus, dat het grote hongersnoden en 40 miljoen doden teweegbracht. Hierna ontstond er erg veel kritiek op het bewind van Mao. Hij trad af als voorzitter van de Volksrepubliek China, maar bleef partijleider van de CCP.

Mao’s bewind

Toen Mao zijn gematigde machtspositie niet meer pikte in 1966, en hij zijn macht in ere wilde herstellen, besloot hij middels propaganda de alle onafhankelijk denkende intellectuelen af te straffen en alle werkende lagen van de samenleving ‘recht te trekken’. Hierbij riep hij vooral jongeren op om in opstand te komen tegen het ‘Oude China’, alle culturele uitingen te verafschuwen, maar ook in te gaan tegen Mao’s vijanden. Hij noemde het De Grote Zuivering ofwel de Culturele Revolutie, waarbij zijn eigen geschreven rode boekje werd gezien als heilig geschrift. Zijn leger aan jongeren heette De Rode Garde. In deze dreigende periode werd een erg groot deel van het Chinese Culturele Erfgoed, zoals universiteiten en bibliotheken, compleet vernield. En dat niet alleen, miljoenen leraren, intellectuelen, artsen, hoogleraren, maar ook eigen ouders, werden door de jongeren van de Rode Garde gemarteld en vermoord. Hoewel dit al ontelbaar veel slachtoffers heeft gekotst, heeft de stagnatie van de landbouw in deze periode wederom heel veel mensen het leven moeten kosten aan honger. In totaal heeft zijn bewind tussen de 40 en 72 miljoen slachtoffers gekend.

Het 70% – 30% principe

De Chinezen zien toch wel in dat Mao’s bewind niet altijd positief is geweest voor de bevolking. Zo heeft Mao’s opvolger Hua Guofeng besloten dat 30% van Mao’s heerschappij mislukking was, en 70% een succes. Onder de mislukking worden dan ook voornamelijk de Grote Sprong Voorwaarts en de Culturele Revolutie geschaard. Deze overtuiging wordt nog steeds gedeeld door de huidige Chinese maatschappij. Op lange termijn hebben deze grove investeringen namelijk ook een verbetering van de industrialisatie en uiteindelijk de Chinese economie tot gevolg gehad. En de rest nemen ze voor lief.